Jak świętować Dzień św. Patryka z Irish Whiskey

Ulicami Dublina, niczym węże ciągną się wesołe zielone parady, wszędzie słychać skoczne przygrywki, a w barach spotkacie leprechauny. Może po kilku głębszych któryś wygada się gdzie schował kocioł wypełniony złotem? Dzień świętego Patryka to nie tylko chrześcijańska celebracja legendarnego misjonarza, ale także celebracja wszystkiego co irlandzkie – w tym także irish whiskey.

Z okazji najbardziej irlandzkiego ze świąt, przygotowałem dla Was krótki przewodnik po rodzajach whiskey z Zielonej Wyspy oraz przepis na to, jak obchodzić to święto w irlandzkim stylu – we własnym domu lub w barze, ze znajomymi.

Kraina w której narodziła się whiskey

Każdy kraj ma cudowne wynalazki, którymi lubi się chwalić. W Irlandii jest to whiskey. Zielona Wyspa jest matką jednego z popularniejszych “wynalazków” wszech czasów! Kiedyś wierzono, że ma wyjątkowe właściwości lecznicze i nazywali destylowany przez mnichów trunek “wodą życia”.

Pierwsze wzmianki o “wodzie życia” pojawiają się w “Czerwonej Księdze Ossory”, spisanej przez lokalnego biskupa. To aż dwieście lat wcześniej niż pierwsze zapisy, które pojawiają się w kronikach szkockich. Irlandczycy nie znali łaciny, więc nazywali medykament “uisce beatha”, które z czasem ewoluowało i zostało zangielszczone do “whisky”. Skąd pojawiło się “e” w nazwie whisky pochodzącej z Irlandii? Podobno właściciele lokalnych destylarni chcieli w ten sposób odróżnić swój produkt od szkockiej, która ich zdaniem, w tamtych czasach była słabej jakości.

Woda życia, trafiła na zieloną wyspę dzięki mnichom. Ci dzięki swemu zamiłowaniu do nauki i podróżom po basenie Morza Śródziemnego, opanowali podstawy destylacji od zamieszkujących półwysep iberyjski Maurów. 

Obecnie irlandzka whisky zasila czołówkę najpopularniejszych alkoholi, a jej światowa sprzedaż w ciągu ostatniej dekady wzrosła o 150%. Jeszcze w 1980 roku na Zielonej Wyspie były tylko dwie destylarnie, teraz jest ich ponad 40 i leżakuje w nich ponad 3,5 miliona beczek złocistego trunku!

Cztery style irlandzkiej whisky, które musisz poznać

Kiedyś Irish whiskey była synonimem alkoholu typu pot still. Oczywiście do czasu wynalezienia kolumny destylacyjnej przez Coffeya. Dziś irlandzka whiskey nie jest konkretną marką ani konkretnym stylem. Typów Irish whiskey jest kilka i różnią się zarówno aromatem jak i smakiem.

Single Pot Still Irish Whiskey

Charakterystyczny i unikatowy dla Irlandii styl, nazywany kiedyś pure pot still whiskey. Produkowany w jednej gorzelni, jak w przypadku single malt irish whiskey z zacieru, w skład którego wchodzi słodowany i niesłodowany jęczmień. Zacier destylowany jest w tradycyjnych miedzianych alembikach. Zdarza się, że do mieszanki dodaje się niewielką ilość kukurydzy, żyta lub pszenicy aby nadać “ostrość” i “struktury” finalnemu produktowi. 

Skąd w Irlandii wziął się styl pot still? W XVII wieku wprowadzono podatek, tzw. malt tax, na słodowany jęczmień. Zmusiło to producentów irlandzkiej whisky do zmiany składu i dodatku niesłodowanego jęczmienia do zacieru. Zaczęli więc oni mieszać ze sobą dwa rodzaje jęczmienia, aby uniknąć wysokiego podatku i utrzymać opłacalność. To właśnie w ten sposób powstała typowa pot still irish whiskey. Oto kilka przykładów marek, które mogą Was zainteresować: Dingle Single Pot Still Whiskey, 12-letni Powers John’s Lane Single Pot Still Whiskey, Green Spot Single Pot Still, Hinch Single Pot Still, Telling Single Pot Still.

Single Malt Irish Whiskey

Single Malt Irish Whiskey produkowana jest w jednej gorzelni, wyłącznie ze słodowanego jęczmienia. W przeciwieństwie do innych rodzajów whisky, ta destylowana jest trzykrotnie w miedzianych alembikach co nadaje jej delikatnego smaku. Alkohol musi być butelkowany z minimalną mocą 40% i leżakować w dębowych beczkach przez minimum 3 lata. Oto kilka przykładów marek, które mogą Was zainteresować: Sexton Irish Single Malt Whiskey, Dingle Single Malt Irish Whiskey, Teeling Blackpitts Peated Irish Single Malt Whiskey, Waterford The Cuvee Irish Single Malt Whisky, Hinch Peated Single Malt Irish Whiskey.

Single Grain Irish Whiskey

Tym razem mamy do czynienia z alkoholem produkowanym z jednego gatunku zbóż: kukurydzy, żyta lub pszenicy. W przeciwieństwie do wcześniej wymienionych rodzajów whisky irlandzkiej, w Single Grain Irish Whiskey używa się kolumny destylacyjnej, a nie klasycznego miedzianego alembika. Otrzymywany w ten sposób alkohol ma większą moc, jest jednak mniej aromatyczny i “okrojony” względem whisky produkowanej z alembików. Oto kilka przykładów marek, które mogą Was zainteresować: Clonakilty Single Grain, Glendalough Double Barrel Single Grain, Teeling Single Grain, Kilbeggan Single Grain.

Blended Irish Whiskey

Ostatni ze stylów jest najbardziej popularny. Jak sama nazwa wskazuję, mamy tutaj połączenie (blend) wielu rodzajów whiskey np: single malt, single grain i pot still. Unikalne cechy każdego z alkoholi sprawiają, że otrzymywana w ten sposób whiskey może charakteryzować się dużą różnorodnością. To w tej kategorii znajdziecie popularne marki takie jak Powers, Jameson czy Tullamore DEW. Oto kilka przykładów marek, które mogą Was zainteresować: Hinch Small Batch Bourbon Cask, May Loag Oriel, 12-letni Tullamore DEW, The Pogues.

Jak celebrować Dzień św. Patryka?

Jak obchody kościelnego święta przerodziły się w narodową imprezę? Marzec to miesiąc postu i na pewno zniesienie go na ten jeden dzień w miesiącu, dało ludziom doskonały pretekst do hucznego świętowania. Postać świętego Patryka obrosła wieloma legendami. Miał wypędzić wszystkie węże z Irlandii, wskrzeszał zmarłych czy magicznie przywoływał hodowlane zwierzęta tam, gdzie brakowało jedzenia. To jemu Irlandia zawdzięcza jeden ze swoich symboli, koniczynę, na której święty tłumaczył poganom ideę Trójcy Świętej.

Dzień św. Patryka spopularyzowali irlandzcy imigranci w USA. To także oni stoją za zielonym piwem, które z irlandzką tradycją ma niewiele wspólnego. Na Zielonej Wyspie to święto celebruje się na różne sposoby, w tym z whiskey. 

Legenda głosi, że 17 marca trzeba obowiązkowo wypić szklankę whisky, czyli “dzban Patryka”! Według legendy święty Patryk nastraszył karczmarkę, która nie wlewała mu whiskey do pełna, że w jej przybytku pojawią się potwory. Podobno od tego czasu wystraszona karczmarka już zawsze lała ją do pełna.

Jak pić whiskey w dniu św. Patryka?

Jako fan dobrej kawy, najczęściej łączę smak irlandzkiej whiskey właśnie z nią. Whisky współgra także z czekoladą, a nawet owocami morza. Aby poznać smak i wielowymiarowość aromatów whisky, polecam najpierw spróbować jej saute, bez dodatków, w pokojowej temperaturze. 

Doskonałym pomysłem na połączenie whiskey i kawy jest najbardziej znany na świecie irlandzki koktajl – przepis na Irish Coffee i historię tego połączenia smaków znajdziecie na moim blogu.

Co powiecie na food pairing? Już Wam zdradzam co położyć na paterze!

Irlandzka whiskey doskonale łączy się ze smakiem świeżego chleba z masłem – najlepiej z dobrej piekarni. Gęstość chleba i oleistość masła sprawiają, że na naszym podniebieniu pozostaje mocny smak whisky. Podobnie jest z dobrej jakości serami. Jeśli planujecie próbować różnych serów i różnych whiskey, pamiętajcie, aby zaczynać od najlżejszych i stopniowo przechodzić do cięższych smaków.

Jeśli w barku macie mocne, pikantne bądź torfowe whiskey, to doskonała okazja, aby spróbować ich w połączeniu z owocami morza – krewetkami, ostrygami lub mulami. 

Klasyczne whiskey typu pot still lub te starzone w beczkach po sherry, świetnie przenikają się ze smakiem bogatej, 70-procentowej czekolady. Whiskey pot still warto spróbować w połączeniu z czekoladą orzechową. Dobrze łączą się z czekoladami, w których można wyczuć nuty słonego karmelu lub pomarańczy.

Czy irish whisky najlepiej smakuje w Irlandii?

Próbowanie smaków whiskey w Irlandii jest częścią niezwykłego doświadczenia. Miałem okazję odwiedzić Dublin i spróbować znanych mi irlandzkich trunków. U progu XIX wieku, w tak zwanym “Złotym Trójkącie”, dzielnicy Liberties, produkowano najwięcej whisky na świecie. Czy irlandzka whisky smakuje lepiej w Irlandii? Na pewno smakuje odrobinę inaczej. Oprawa degustacji, atmosfera miejsca i opowieści snute przez ekspertów dodają whisky smaku.

W samym Dublinie możecie odwiedzić aż cztery destylarnie, które są doskonale przygotowane na przyjmowanie gości. Oferują zwiedzanie i degustacje.

Jeśli chcecie zapuścić się w głąb Zielonej Wyspy to czekają na Was cztery regiony, każdy z nich z wyjątkową historią i wyjątkową whiskey. Irlandia Północna może pochwalić się najstarszą destylarnią na świecie i wieloma producentami kraftowych trunków. Centralna część wyspy, jej serce, pokryte jest rozległymi bagnami i poprzecinane rzekami i dolinami. Czas tutaj leci jakby wolniej, a lokalny styl życia wpływa na smak whisky. Wybrzeże Atlantyku zamieszkują wyśmienici szefowie kuchni, którzy specjalizują się w owocach morza. Nie zapominajmy o piaszczystych plażach, monumentalnych klifach i wyjątkowej whisky. “Starożytny Wschód” Irlandii to kultowe wybrzeże Cork i aż osiem światowej sławy destylarni.

Mam nadzieję, że dzięki tym wskazówkom będziecie bawić się dobrze w dniu świętego Patryka.

Podoba Ci się mój tekst? Wsprzyj moją twórczość i postawić mi wirtualną kawę.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o irish whiskey, porozmawiajmy o niej na mojej facebookowej grupie – pogaduchy o whisky. Klikajcie w link i dołączajcie.